Tất cả những điều bạn cần biết về bảo trì hộp số
Thông thường, bất cứ loại xe ô tô nào, dù bạn có lái thật cẩn thận, bảo trì thường xuyên thì cũng sẽ có lúc chúng "dở chứng". Tùy vào nhãn hiệu và chất lượng mà chiếc xe có thể phát sinh vấn đề ngay từ ban đầu hoặc sau này mới phát sinh.
Sự khác biệt này đến từ các vấn đề khách quan, ví dụ như thời tiết, tai nạn hoặc khuyết điểm khi thiết kế. Việc bảo trì cũng tùy thuộc vào từng loại xe cũng như cách làm, rõ ràng rằng bạn cần thay nhớt, nước tản nhiệt thường xuyên, thậm chí là thay bu-gi, mảng lọc khí, dây kéo giống như sách chỉ dẫn. Tuy nhiên, tất cả những điều trên chỉ là những cách bảo trì xe cơ bản, còn bài viết dưới đây sẽ bàn về 1 bộ phận phức tạp hơn, đó là bảo trì hộp số.
Thực tế, những chuyên gia giàu kinh nghiệm sử dụng xe ô tô luôn khẳng định, hộp số là 1 trong những bộ phận phức tạp nhất nhưng cũng kém tin cậy nhất trong xe. Quả thực vậy, bởi vì sữa lỗi hộp số luôn đắt tiền và phức tpạ hơn. Việc sửa đôi khi có thể khiến xe trở nên mất an toàn, ví dụ như nếu hộp số hư khiến xe vẫn chạy ngay cả khi bạn gài thắng ở chữ P (Parking) hoặc chữ N (Neutral, số không). Vậy nên cần sửa chữa và bảo trì như thế nào để giữ cho hộp số ít hỏng nhất?
Những nguyên nhân khiến hộp số trục trặc
Thông thường hộp số thường hay trục trặc do vấn đề quá tải nhiệt (overheat), chủ yếu xảy ra khi xe chở nặng, lắc lư do đường xấu, lại vừa chạy vừa dừng như lúc kẹt xe.
Thay dầu hộp số
Thực tế, khi vận hành ở nhiệt độ cao, dầu hộp số thường rất dễ bị cháy, mất nhờn, bị oxi hóa và đóng thành vẩy trên hộp số. Chưa kể, các đường hàn bằng cao su, gasket bên trong hộp số cũng gặp tình trạng tương tự, nóng, dễ vỡ và làm rỉ dầu. Chính bởi vậy, việc kiểm tra dầu hộp số và chắc chắn nên làm. Lượng dầu quá ít hay quá nhiều đều khiến hộp số gặp vấn đề.
Một trong những kinh nghiệm bảo dưỡng xe ô tô cần thiết là bạn cần kiểm tra chỗ đậu xe mỗi sáng. Nếu thấy vết dầu loang trên gầm xe, sàn thì cần kiểm tra rõ, đó là nước tản nhiệt, nhớt máy, dầu tay lái, hay dầu hộp số. Bởi bất cứ một loại chất lỏng nào rỉ ra từ xe của bạn đều báo động tình trạng rằng chiếc xe cần được chăm sóc. Chưa kể, nếu thấy lượng dầu trong bình còn quá thấp thì chắc chắn dấu chỉ dầu đã rò ở đâu đó. Bên cạnh đó, nếu dầu chuyển sang màu nâu sậm thì cũng cần phải thay. Điều này trong sách hướng dẫn đều sẽ có chú thích về việc cần thay thế loại dầu nào cho thích hợp.
Cần chú ý rằng dầu trong hộp số rất khó lấy ra hết mà thường sẽ đọng lại khoảng 40% trong bộ biến mô thủy lực. Vậy nên cần thay dầu thường xuyên hơn và thay dầu thật thích hợp (thay dầu không phù hợp dễ làm cháy hộp số).
Lái xe như thế nào để bảo vệ hộp số?
Các xe đời mới hiện nay đều sử dụng số tự động nên hộp số thường không được chú ý nhiều. Dù vậy, bạn cũng không nên lơ là trong việc bảo vệ hộp số.
Cụ thể, cần chú ý những điều sau khi lái xe:
- Không gạt cần số về (R) hay Parking (P) khi xe chưa ngừng hẳn lại.
- Không gạt cần về P khi đồng hồ chỉ vòng quay trong máy (rpm) cao hơn mức xe nổ không nhấn ga. (Idle)
- Luôn giữ chân trên thắng khi chuyển cần gạt về P.
Nếu xe bị hư dọc đường và bắt buộc phải gọi xe kéo tới, cần chú ý không thể 2 bánh đẩy (drive wheel) chạy rà trên mặt đất trong lúc xe bị kéo. Ví dụ, nếu xe của bạn thuộc dạng dẫn động cầu trước thì 2 bánh trước phải gác lên xe tải, còn 2 bánh sau phải chạy rà trên mặt đường. Đây là một trong những điều kiện tiên quyết mà hầu hết các xe kéo đều biết, còn nếu họ không biết thì chủ xe cần phải nhắc nhở để tự bảo vệ tài sản.Nhưng nếu họ không biết, thì chúng ta - chủ nhân những chiếc xe bị kéo - cần phải biết và yêu cầu tài xế tow truck làm điều đó để bảo vệ tài sản cho mình.
Sử dụng số Overdrive (O/D)
Overdrive là số cao nhất trong hệ thống cần số. Đối với xe sử dụng số tự động, cần gạt có 3 số thì Overdrive chính là số thứ 4, chuyên dùng khi xe chạy ở tốc độ cao. Overdrive làm nhiệm vụ chặn xe vận hành với số vòng quay thấp (xem đồng hồ chỉ RPM - Revolutions Per Minute) trong lúc xe chạy tốc độ cao, tác dụng là để tiết kiệm xăng.
Thực tế, khi bật O/D chúng ta có thể để hộp số chuyển vào Overdrive khi xe tới vận tốc nhất định (cỡ khoảng 30-40 mph tùy trọng lượng người tải lúc đó của xe). Khi tắt O/D, cần giới hạn hoạt động của bộ phận số tối đa là tới mức số 3. Nói cách khác, nếu dùng O/D trong điều kiện lái bình thường thì xe có thể chạy với vận tốc ít nhất 35 mph, nhất là trên đường bằng. Nhưng nếu khi tắc đường, xe chở nặng, chạy dưới tốc độ 60km/h, khi lên dốc xuống dốc thì O/D hộp số phải làm việc liên tục (đổi sang số 4 rồi về số 3 liên tiếp). Như vậy, O/D rất dễ bị Overheat.
Thực tế, hộp số là một trong những bộ phận quan trọng và đắt tiền nhất trong xe. Vậy nên lời khuyên khi mua bất cứ chiếc xe cũ nào luôn là hộp số có từng thay mới hay đại tu hay không. Thực tế, hộp số thường rất khó sửa và phụ thuộc rất nhiều vào tay nghề thợ máy, vì vậy cần tránh các mẫu xe từng trải qua đại thu hộp số.